Plantar Fasciitis (Fasiit) ; Ayak Tabanında Ağrı Nedir?
Ayak tabanının alt kısmında meydana gelen ağrılı inflamasyon olan Plantar fasciitis, en sık görülen topuk ağrısı nedenidir. Plantar fasyanın hasar görmesi nedeniyle meydana gelir.
Plantar Fasciitis ( Fasiit) Nedir?
Plantar fasciitis (fasit), özellikle yetişkinlerde en yaygın topuk ağrısı nedenidir. Plantar fasyanın kalınlaşması ve iltihaplanmasıdır. Plantar fasiit aşil tendonu ve ayak tabanı rahatsızlığıdır. Bu hastalığın en sık görülen nedeni çoğunlukla ayağın anatomisi ile ilgilidir.
En yaygın ayak ağrısı nedeni olan bu hastalık, sık sık “topuk dikeni” ile karıştırılır. Plantar fasya, askerler ve sporcular gibi çok fazla ayağını kullanan kişilerde oldukça yaygın görülür.
Plantar Fasya Nedir?
Plantar fasya, kalın liflerden oluşan ve ayak tabanından uzunlamasına seyreden, deriye yapışık bölümdür. Plantar fasya, ayak tabanı boyunca önden arkaya doğru giderek topuğa yapışır. Bu yapı ayak kavsini destekler, yürümeye yardımcı olur.
Plantar fasiit, plantar fasyanın hasara uğraması sonucu oluşan hastalıktır.
Plantar Fasciitis (Fasiit) Neden Oluşur?
Plantar fasiit, aslında nedeni tam olarak açıklanamayan bir hastalıktır. Ancak, yapılan araştırmalar birçok faktörlerin hastalığı tetiklediğini ortaya koymuştur. Plantar fasiit iki ayakta olabileceği gibi, tek taraflı da gelişebilir. En yaygın görüldüğü yaş grubu 40-60 arası orta yaş grubudur. Atletizm gibi sporla uğraşan kişilerde de bu hastalık sıklıkla görülür. Plantar fasiitin başlıca nedenleri şunlardır:
- En sık görülen neden ayağın anatomik yapısıdır. Düz ayak, çukur ayak gibi anatomik Plantar fasyanın hasar görmesini hızlandırabilir.
- Yanlış ayakkabı tercihi bu hastalığı tetikler.
- Aşırı egzersiz ve spor ve sert zemin hastalığın nedenlerinden biridir.
- Kasların zayıf ve gergin olması hastalığı tetikler.
- Aşırı kilo plantar fasiit oluşmasının yaygın nedenlerinden biridir. Aşırı kilo, panlar fasya bağlarına aşırı basınç uygular, bunun sonucu plantar fasya hasara uğrayabilir.
- Hamileliğin son evresinde alınan kilo bu hastalığa neden olabilir.
- Sıklıkla yüksek topuklu ayakkabı giymek hastalığın nedenlerinden biridir.
- İnce tabanlı ayakkabı kullanan kişiler risk grubundadır.
- Aşil tendonu ve topuk bağları esnek olmayan kişiler risk grubundadır.
Plantar (Fasciitis) Fasiit Belirtileri Nelerdir?
Plantar fasiitin en belirgin belirtisi, topuk ağrısıdır. Özellikle sabahları, uykudan uyandığında yataktan ayağa kalkarken ayakta ağrı oluşması en yaygın belirtilerden biridir. Sabah görülen bu ağrı yürümeye başladığında hafiflemeye başlar. Bu hastalığın ağrısı zaman içinde artan, kendini daha da hissettiren bir ağrıdır. Zaman içinde merdiven çıkma, ayakta kalma gibi durumlarda ağrı kendini daha çok hissettirir. Ağrı hareket halindeyken çok hissedilmez, dinlenme için sabit durulduğunda ağrı şiddetlenir.
Şiddetli ağrıya neden olan plantar fasiit, ayakta yanmaya da neden olur. Plantar fasitin başlıca belirtileri şunlardır:
- Sabah saatlerinde görülen ve zamanla kaybolan ağrı
- Topuk altında ağrı
- Ayakta yanma
- Ayak kemiğinde ağrı
- Topuğun dibinde ödem
- Topukta sertlik
- Uzun süre oturduktan sonra ayağa kalkıldığında topukta ağrı
Plantar (Fasciitis) Fasiit Kimlerde Görülür?
Plantar fasiit, çoğunlukla orta yaş kişilerde görülür. Ancak spor ile uğraşan, uzun süre ayakta kalması gereken meslek gruplarında da sıklıkla rastlanır. Özellikle asker, atletizm gibi sporla uğraşan sporcular, aşırı kilolular, hamileliğin son evresinde olan kadınlar bu hastalığın yaygın görüldüğü kişilerdir.
Plantar (Fasciitis) Fasiit Nasıl Tedavi Edilir?
Hastalığın tedavisinde önce kişinin genel sağlık durumu değerlendirilir. Plantar fasiit tedavisinde kişinin kilosu oldukça önemlidir. Ayrıca düz tabanlık, çukur taban, sistemik inflamasyon gibi sağlık sorunları tedavi edilmelidir. Plantar fasiit tedavisinde dinlenme, soğuk uygulama önemli yer taşır. Doktorun tavsiye ettiği egzersizler düzenli yapılmalıdır. Tedavi süresince doktor ilaç tedavisi uygun görebilir. İlaçlar mutlaka düzenli kullanılmalıdır. Fizik tedavi tedavinin büyük parçasıdır. Plantar fasiit masajı, nemlendirici kremler, plantar fasiit tabanlık tedaviyi hızlandırmaya yardımcı olur.
Plantar (Fasciitis) Fasiite Ne İyi Gelir?
- Plantar fasiit olan kişi eğer koşucu ise koşu temposu düşürülerek antrenmanları yeniden belirlenmelidir.
- Fazla kilo var ise verilmelidir.
- Ayağa ve hastalığa uygun ayakkabı giyilmelidir, tabanı sert, yüksek topuklu ayakkabılar giyilmemelidir.
- Uzun süre çıplak ayak gezilmemelidir.
- Yataktan kalkmadan veya uzun süre oturduktan sonra muhakkak esneme hareketleri yapılmalıdır.
- Soğuk uygulama ağrılara iyi gelecektir.
- Tabanlık kullanımı hastalığın tedavisinin hızlandırır.
- Plantar fasiite en iyi gelen durumlardan biri dinlenmektir.
- Doktor tarafından önerilen plantar fasiit egzersizleri düzenli yapılmalıdır.
- Doktorun gerekli gördüğü durumlarda ortez kullanılabilir.
- Fasya rulusu veya benzer başka bir ürün kullanılarak ayak masajı iyi gelir.
- Kaslar yukarı kaldırılarak ayak rahatlatılabilir.
- Gerekli durumlarda planter fasiit için krem kullanılabilir.
- Topuğa sürekli yük binmesi önlenmelidir.
Plantar (Fasciitis) Fasiit Ne Zaman Geçer?
Planter fasiit, tedavisi kolay bir hastalıktır. Ancak hastalığın tedavisinde doktora başvurma süresi önemlidir.
Bir yıldan fazla tedavi olmamış plantar fasiitler kronik hale gelir ve bu durum tedavi süresini geciktirir.
Plantar fasiitin geçme süresi kişiden kişiye değişir. İdeal kilosunda olan, doktorun verdiği ilaçları kullanan, önerilen egzersizleri düzenli yapan, dinlenme fırsatı daha çok olan kişilerde hastalığın geçme süresi daha kısadır.
Plantar (Fasciitis) Fasiit ve Topuk Dikeni Aynı mı?
Kalkaneal spur, halk arasında topuk dikeni olarak bilinen hastalıktır. Topuk dikeni ve plantar fasiit birbirine sıklıkla birbirine karıştırılır. Topuk dikeni ve plantar fasiit aynı hastalık değildir, fakat birbirine bağlantılı hastalıklardır. Plantar fasiit, plantar fasyanın hasara uğraması sonucu gelişen hastalıktır. Hastalığın ilerlemesi ile topuk dikeni meydana gelir. Topuk dikeni sadece plantar fasiit sonucu ortaya çıkmaz. Bazı artrit hastalıklarda topuk dikenine neden olur.